Een onvervalste Britse soap

Door Olivier de Berranger, CIO, La Financière de l’Echiquier

Olivierdeberranger
Olivier de Berranger

De plotwending van afgelopen maandag kwam niet geheel onverwacht. Daags voor het Britse parlement zich over het ontwerp van het brexitakkoord zou uitspreken, verdaagde premier Theresa May de stemming. Die zal ten vroegste pas begin 2019 plaatsvinden. Ze verantwoordde dat uitstel door te zeggen dat ze opnieuw met Brussel over de tekst wilde onderhandelen, maar eigenlijk kon ze gewoon niet anders. De kritiek klonk zo luid, zelfs in haar eigen kamp, dat het haast niet anders kon of het akkoord zou worden verworpen.

Te meer omdat Theresa May tegelijk het hoofd moest bieden aan een motie van wantrouwen van de parlementsleden van haar eigen partij, die ze uiteindelijk met meer stemmen dan verwacht overleefde. Slechts 117 parlementsleden keerden haar de rug toe, terwijl 159 stemmen nodig waren om haar af te zetten. May komt dus enigszins gesterkt uit de strijd, want haar partijleden kunnen de eerstkomende twaalf maanden niet nogmaals proberen om haar opzij te schuiven. Haar tegenstrevers van Labour kunnen weliswaar nog een vertrouwensstemming vragen, maar de onenigheid binnen de arbeiderspartij maakt dat scenario weinig waarschijnlijk.

Haar zege betekent echter niet dat May het nu gemakkelijker krijgt om het parlement te laten instemmen met het ontwerpakkoord dat ze met de Europese Unie heeft opgesteld. Ook omdat het overleg tussen May en haar Europese ambtsgenoten de dag daarop (afgelopen donderdag) geen resultaten opleverde. Voorzitter Jean-Claude Juncker van de Commissie verwoordde de situatie uiterst sarcastisch: "Ik heb soms moeite om mijn eigen denkwijze te doorgronden. Maar ik heb nog meer moeite om de gemoedsgesteldheid van de Britse parlementsleden te begrijpen." Theresa May was naar Brussel gekomen om bijkomende 'garanties' te krijgen. Ze zou met name gevraagd hebben dat de backstop* maar een jaar zou gelden. Dat verzoek veegden de Europese leiders resoluut van tafel.

Nog erger: toen haar gesprekspartners polsten naar haar visie op de toekomstige relatie tussen het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie, was May allesbehalve duidelijk. Aangezien ze, met name om bij de vertrouwensstemming meer steun te krijgen, heeft verklaard dat ze vóór de parlementsverkiezingen van 2022 opstapt als partijleider, mag dat niet echt verbazen. Het is een afspiegeling van de politieke chaos die het Verenigd Koninkrijk in zijn greep heeft en de Europese Unie tot wanhoop drijft. "Onze Britse vrienden moeten ons zeggen wat ze willen, in plaats van ons altijd te doen zeggen wat wij willen", zei een geërgerde Juncker.

Er zijn drie mogelijke oplossingen: een verlenging van artikel 50 (dat de termijn voor de onderhandelingen in de aanloop naar de brexit vastlegt), een goedkeuring van het huidige akkoord over de partijgrenzen heen of een tweede referendum. De dreiging van een tweede referendum, waar de eurosceptische conservatieve parlementsleden hevig tegen gekant zijn, kan voor Theresa May een goed drukkingsmiddel zijn om een goedkeuring af te dwingen. Toch blijft de onzekerheid – en daarmee ook het risico voor de financiële markten – torenhoog.

* de backstop bepaalt dat het Verenigd Koninkrijk gedurende een overgangsperiode en tot een andere regeling is overeengekomen binnen de eengemaakte Europese markt blijft om te vermijden dat er tussen Ierland en Noord-Ierland opnieuw een harde grens komt.