Door de goedbedoelde reactie van de wereld op het coronavirus raakt de economie ontwricht en dat kost handenvol banen. In maart en begin april vroegen miljoenen Amerikanen, Spanjaarden en Italianen een werkloosheidsuitkering aani. In diezelfde periode verloren één miljoen Canadezen en nog meer Britten hun baanii. De schade is reëel, en we leven mee met iedereen die door deze crisis zonder werk valt. De ervaring leert ons dat een stijgende werkloosheid ook voor beleggers risico's inhoudt. Bij een hoge werkloosheid doemt namelijk steevast de vrees voor een recessie op. Hoe kunnen de markten en de economie zich herstellen als de hoge werkloosheid de consumentenbestedingen drukt? De analisten van Fisher Investments België merken vaak dat aandelenbeleggers vanuit die bezorgdheid hun aandelenposities terugschroeven op een ongunstig moment. Laat ons even kijken naar de geschiedenis en de theorie.
Wanneer we beleggers vragen waarom een stijgende werkloosheid volgens hen slecht nieuws is voor de groei en de aandelenmarkten, dan krijgen we een behoorlijk aannemelijk antwoord. Velen weten dat consumentenbestedingen een gigantisch deel van de economische activiteit uitmaken. In de 36 lidstaten van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) zijn ze gemiddeld goed voor 60% van het bruto binnenlands product (bbp, een door de overheid berekende maatstaf van de economische productie)iii. Als de werkloosheid stijgt, kan het inkomen van de consument dalen, waardoor hij ook minder kan uitgeven. In theorie ontstaat zo dan een neerwaartse spiraal: ontslagen doen de consumptie afnemen, waardoor de economie krimpt, wat nog meer ontslagen uitlokt en de consumptie verder doet dalen.
Fisher Investments België heeft echter de recessies en werkloosheidscijfers uit het verleden uitgebreid geanalyseerd, en is tot de slotsom gekomen dat de vork anders in de steel zit. Uit ons onderzoek blijkt namelijk dat economische groei jobs creëert, maar niet andersom. Het toont ook aan dat de aandelenmarkten een belangrijke economische indicator zijn die doorgaans vooruitlopen op de economische cijfers. Dat verklaart volgens ons waarom de bearmarkt (een terugval van de aandelenmarkten met meer dan 20% onder druk van de kerncijfers) al in februari 2020 is begonnen: de aandelenmarkten anticipeerden toen al op de toekomstige economische gevolgen van de COVID-19-inperkingen.
Anderzijds leert onze historische analyse ons ook dat de tewerkstellingscijfers achterlopen op de economie. 2020 is daar tot nu toe een perfecte illustratie van. De werkloosheidscijfers zijn namelijk pas beginnen te stijgen nadat bedrijven verplicht werden om te sluiten. Dat komt volgens ons doordat bedrijven hun personeelsbestand vaak slechts langzaam aanpassen (zowel aanwerven als ontslaan), omdat nieuwe medewerkers rekruteren en opleiden moeilijk, duur en tijdrovend is. Bijgevolg tekent zich een patroon af: eerst pieken de aandelenmarkten, daarna de economische groei en als laatste de werkgelegenheid.
We nemen de recente economische geschiedenis van de eurozone als voorbeeld. Van 2011 tot 2013 duwde de staatsschuldencrisis de eurozone in een regionale recessie. De aandelenmarkten, die sinds maart 2009 een bullmarkt beleefden (een periode van langdurige en algemene koersstijgingen), bereikten hun piek op 18 februari 2011iv. Het Centre for Economic Policy Research (CEPR, de officiële instantie die periodes van recessie en expansie in de eurozone afbakent) zegt dat de regionale recessie is begonnen in het derde kwartaal van 2011, dus vijf tot zeven maanden later. De werkloosheid begon pas in juli van dat jaar te stijgenv. De MSCI EMU-index, een maatstaf voor aandelen uit de eurozone, bereikte zijn dieptepunt op 22 september 2011. Volgens het CEPR eindigde de recessie pas in het eerste kwartaal van 2013, meer dan een jaar latervi. Daarna duurde het nog tot juli 2013 voordat de werkloosheid begon te dalenvii.
Dat patroon tekent zich overal ter wereld keer op keer af, zo ook in Amerika tijdens de wereldwijde financiële crisis. Amerikaanse aandelen piekten in juni 2007viii. Volgens het National Bureau of Economic Research (NBER, de officiële instantie die recessies afbakent in de VS) bereikte de economische groei in december van dat jaar zijn piek. Pas in juli 2008 lag de werkloosheid 1 procentpunt hoger dan in oktober 2007, toen ze met 4,7% het laagste niveau ooit had bereiktix.
Het patroon herhaalde zich aan het einde van de recessie. Amerikaanse aandelen bereikten hun dieptepunt op 9 maart 2009x. Volgens het NBER hield de periode van economische krimp daarna nog drie maanden aan. De werkloosheid was pas in oktober 2009 over haar hoogtepunt heenxi.
Als je weet dat de werkloosheid doorgaans trager reageert dan zowel de markten als de economische groei, lijkt het ons voor beleggers geen goed idee om hun verwachtingen voor de aandelenkoersen of de economie op de werkloosheidscijfers te baseren. Nu de werkloosheid stijgt en nogal wat beleggers zich zorgen maken, vrezen velen wellicht dat de werkloosheid het herstel in de weg kan staan. Die vrees vormt volgens ons een bedreiging voor beleggers die een rendement op aandelenbeleggingen nodig hebben, want wie de winst bij de start van een bullmarkt misloopt, kan op langere termijn zeer veel nadeel ondervinden.
We beseffen dat bearmarkten zenuwslopend zijn. Deze keer is dat niet anders. Misschien nu zelfs nog meer dan anders, gezien het plotse effect van de economische neergang op de werkgelegenheid, een zeer tastbare indicator van economische problemen. De theorie dat de werkloosheid een langdurige cyclus van economische achteruitgang en dalende markten voedt, doorstaat echter de toets van de geschiedenis niet. Hoe moeilijk dat ook is, u mag uw beleggingsbeslissingen niet door die vrees laten beïnvloeden.
Fisher Investments België is de handelsnaam die Fisher Investments Luxembourg, Sàrl in België gebruikt ("Fisher Investments België"). Fisher Investments Luxembourg, Sàrl, een in Luxemburg geregistreerde besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid (Ondernemingsnummer: B228486), is gereguleerd door de Commission de Surveillance du Secteur Financier ("CSSF") en de statutaire zetel is geregistreerd op K2 Building, Fabryki Mebli Forte 1, 2a rue Albert Borschette, Troisième étage, L-1246 Luxembourg.
Dit document bevat de algemene visie van Fisher Investments België en dient niet te worden beschouwd als persoonlijk beleggings- of fiscaal advies of een afspiegeling van de prestaties van cliënten. Er wordt niet gegarandeerd dat Fisher Investments België deze visie zal handhaven. Deze kan immers veranderen op grond van nieuwe informatie, analyses of heroverweging. Niets in dit document is als aanbeveling of prognose van marktomstandigheden bedoeld. Het is eerder bedoeld om een standpunt weer te geven. De huidige en toekomstige markten kunnen sterk afwijken van de hier geschetste markten. Bovendien worden geen garanties gegeven met betrekking tot de nauwkeurigheid van eventuele aannames gemaakt in illustraties in dit document. Beleggen op de financiële markten brengt een risico van verlies met zich mee en er is geen garantie dat het belegde kapitaal geheel of gedeeltelijk terugbetaald zal worden. Rendementen uit het verleden bieden geen garantie voor toekomstige rendementen en geven daar geen betrouwbare indicatie van. De waarde en opbrengst van de beleggingen volgen de schommelingen van de wereldwijde aandelenmarkten en van de internationale wisselkoersen.
_____________________________________
iVolgens cijfers van het US Bureau of Labor Statistics over het aantal nieuwe aanvragen voor een werkloosheidsuitkering in de weken tot 21/3/2020, 28/3/2020 en 4/4/2020. Voor Italië gebaseerd op het aantal aanvragen voor een tijdelijke uitkering. Bron: "Cassa Integrazione Guadagni in Deroga 2020: Chi Ha Diritto e Tempi di Pagamento," Matteo Prioschi, Il Sole 24 Ore, 10/4/2020. Bron voor Spanje: "Spain’s Public-Employment Services Swamped by Millions of Coronavirus-Related Jobless Claims," Josep Catà Figuls en Manuel V. Gómez, El País, 14/4/2020.
ii Bron: Statistics Canada en UK Department for Work and Pensions, 14/4/2020.
iii Bron: OESO, 14/4/2020.
iv Bron: FactSet, 14/4/2020. MSCI EMU-index met nettodividenden, 9/3/2009 – 31/12/2013.
v Bron: FactSet, 14/4/2020. Werkloosheidsgraad eurozone, februari 2011 – juli 2013.
vi Bron: FactSet en CEPR, 14/4/2020. MSCI EMU-index met nettodividenden, 18/2/2011 – 28/9/2011.
vii Zie voetnoot 5.
viii Bron: FactSet, 14/4/2020. S&P 500 Total Return-index, 10/9/2002 – 3/9/2009.
ix Bron: Federal Reserve Bank of St. Louis, 14/4/2020.
x Zie voetnoot 8.
xi Zie voetnoot 9.