Substituten voor papier geld – Zijn crypto munten een haalbare kaart in de nabije toekomst ?

Voorwoord

Het verdampen van vertrouwen in fiduciar geld (papier/munt vorm) is van alle tijden. Sinds de financiële crisis in 2008 kent het wederom opgang in verscheidene media, zij het mbt de USD of de EURO. En vaak wordt er dan verwezen naar het eindeloos drukken van geld in het licht van kwantitative versoepeling van centrale banken wereldwijd, de vrees voor hyperinflatie Weimar stijl 1923. Tot voor kort werd de focus van het debat voornamelijk gelegd op edele metalen (goud) als valabel substituut. En meer recent maken crypo munten ook opgang als veilige haven of opslagplaats van kapitaal.

Een kritische blik op veilige haven substituten

Het veilige haven debat is niet nieuw. Sterker nog, er bestaan reeds substituten en dit zelfs heel dicht bij huis. In 2003 werd er in de Duitse deelstaat Beieren een alternatieve munt voor de EURO gelanceerd, genaamd Chiemgauer. De munt bestaat zowel in papier, munt als electronische vorm, deze laatste zelfs voor meer dan 80% van de huidige totale geldvoorraad in Chiemgauer. De opzet was tweeledig. Duitsland was in de eerste jaren van de EURO opstart redelijk achterdochtig om deze munt als valabel alternatief te beschouwen voor de Deutschmark.

Psychologisch dus belangrijk om toch nog te beschikken over een oer-Duits betaalmiddel, zeker in het conservatieve zuiden van het land. Maar er is nog meer. De opzet van de munt was tevens om de regionale economie in Zuid—Duitsland nieuw leven in te blazen. En om de omloopsnelheid op peil te houden en oppotten te vermijden – geld moet rollen – werd er tevens beslist dat periodiek (3 maandelijks) de munt 2% van zijn koopkracht verliest. Voor het overige geen raket wetenschap, dwz 1 Chiemgauer is inwisselbaar voor 1 EURO.

Wanneer we echter naar veilige havens kijken in een ruimer perspectief en in markt termen, kan men in eerste instantie zijn bedenkingen uiten over de veilige havens die her en der opgang hebben gemaakt. 3 basiswetten voor veilige havens in mark termen luiden als volgt

1. Liquiditeit – ten alle tijde uitwisselbaar in een markt van overvloedig vraag en aanbod
2. Volatiliteit – mede een gevolg van wet 1, dwz een marktinstrument waarbij de prijsschommelingen binnen de perken blijven
3. Wettelijke geldigheid en aanvaardbaarheid op globale schaal.

Wat goud betreft is er vnl wat wet 2 (en 3) betreft mogelijkerwijze een probleem. De afgelopen jaren schommelde goud met een volatiliteit van 15. Om dit te kaderen: 15-20 is een normaal volatiliteits bereik voor aandelenmarkten (risico actief) terwijl een resem van opkomende markt munten (risico-aktief) aan een lagere volatiliteit noteren. Dus technisch gesproken is goud allesbehalve een volatielloos instrument, integendeel zelfs.

Wat wettelijkheid betreft hebben we in de geschiedenis van goud – zij het éénmalig – een schok/scharnier moment gekend. In de nasleep van de grote depressie, besliste president Roosevelt dat de Amerikaanse burgers bij wet verplicht werden om hun goud in te leveren, de zogenaamde Gold Executive Order (1933). Dit kaderde in het relance beleid (anti-oppotting) en een herschikking van de VS wisselkoers en USD prijs van goud. Dus niemand is veilig voor de regelgever/politicus, en goud vormt hier dus geen uitzondering op. En dit is tevens belangrijk voor het crypto munt debat in de nabije toekomst.

Crypto, een toekomstige veilige haven?

Het voorlopige verdict is hier een volmondig neen. Er is niet alleen een probleem met betrekking tot wet 1 en 2, er is zeker een probleem met wet 3 in stricto sensu vanuit verschillende invalshoeken.

Misbruik en fraude

Er zijn in het geval van Bitcoin genoeg verhalen bekend van misbruik, in eerste instantie door de marktspelers zelf. Een handvol zeer grote spelers bepalen nog steeds een groot deel van de volledige huidige omzet op de markt en aldus is er zeker aanleiding om zogenaamde markt transparantie in twijfel te trekken. En de poort naar collusie onder spelers staat aldus wagenwijd open. Ook zijn er genoeg verhalen gekend omtrent het gebruik van de virtuele munt om schaduw geld wit te wassen.

Technisch aspect van veiligheid

CypherTrace berekende dat de crypto fraude (hacken van rekeningen etc) in 2019 verdubbelde tov 2018. Het totale bedrag ging naar 4,5 miljard USD en officieel is dit 0,08% van het totale bedrag van transacties. Dit is ogenschijnlijk weinig maar het rapport en analysten geven duidelijk aan dat dit een schromelijk onderschatting is van het echte bedrag. En het gamma van misdaad vormen is redelijk uitgebreid. Er is dus voor de regulator nog wat werk aan de winkel.

https://www.helpnetsecurity.com/2020/02/13/cryptocurrency-crime-losses/

Wettelijkheid en centrale banken

Crypto munten zijn uiteraard vijand no1 van centrale banken. En recent laten centrale bankiers meer van zich horen op dit front. Naast Jay Powell en Christine Lagarde, zijn er andere die trouwens reeds maatregelen hebben genomen. India bv. Nauwelijks een maand geleden heeft de centrale bank zich zeer kritisch uitgelaten in een rapport met betrekking tot het overheids initiatief om een crypto-rupee op te starten. En het ziet er naar uit dat op korte termijn dit plan vaarwel wordt gezegd, ondermeer omwille van redenen hierboven vermeld.

Wittgenstein’s ladder

Tenslotte en onder het motto van filosofisch freewheelen: Is het niet gek dat iets dat enkel virtueel bestaat – dus in realiteit niet bestaat – toch een naam en logo/afbeelding draagt? Om even terug te keren naar Ludwig Wittgenstein’s grand oeuvre (Tractatus, 1921), laatste paragrafen 6.54 en 7

6.54 Mijn proposities hier vermeld zijn een verheldering op de volgende wijze: Iedereen die mij begrijpt zal deze proposities uiteindelijk als zinloos bestempelen, wanneer men ze heeft gebruikt als stappenplan om er voorbij te klimmen. Men moet bij wijze van spreken de ladder weggooien na de klim. Men moet deze proposities overschrijden om de wereld in het ware licht te aanschouwen.

7. Waarover we niets zinvol kunnen zeggen, moeten we ons hullen in stilzwijgen