BBP-groei in het tweede kwartaal van de VS: Zitten we in een recessie?

Wat is een recessie ? Dit lijkt een gemakkelijke vraag. De meeste beleggers en analisten zouden antwoorden dat twee opeenvolgende kwartalen van negatieve BBP-groei de gangbare vuistregel is voor de definitie van een recessie. Dat is niet helemaal het geval. Daarom betekent het feit dat de Amerikaanse bbp-groei in het tweede kwartaal van dit jaar in het krimpgebied ligt (na een negatief resultaat van min 1,4% in het eerste kwartaal) niet noodzakelijk dat de Verenigde Staten zich in een technische recessie bevinden, aldus Christopher Dembik, hoofd Macroeconomisch Onderzoek bij Saxo Bank.

Christopher Dembik

De Amerikaanse regering-Biden heeft het pad geëffend voor een negatief Amerikaans BBP-resultaat over het tweede kwartaal. Op 24 juli bevestigde Janet Yellen van het Amerikaanse ministerie van Financiën dat de BBP-groei in het tweede kwartaal kan tegenvallen. Verwacht wordt dat zij later vandaag na het BBP-rapport een (ongebruikelijke) persconferentie zal geven. In een nogal ongewone beweging publiceerde het Witte Huis op 21 juli een blogartikel met de titel "Hoe bepalen economen of de economie zich in een recessie bevindt?"

Laten we eerst de makkelijke vraag stellen: wat is een recessie?

De gebruikelijke vuistregel in de meeste landen is twee opeenvolgende kwartalen van negatieve BBP-groei. In het eerste kwartaal kromp de bbp-groei in de VS met min 1,4%. Op basis van de laatste statistieken (zoals de gegevens over de huizenmarkt met een daling van 30% van de verkoop van nieuwe woningen sinds december 2021 en 8,1% alleen al voor de maand juni), is het risico dat de groei ook in het tweede kwartaal zal krimpen overhellen naar de opwaartse zijde. Dit zou betekenen dat de Verenigde Staten zich in een technische recessie bevinden. Dit is echter niet zo eenvoudig. De officiële definitie van een recessie in de Verenigde Staten verschilt van die in andere landen.

Het National Bureau of Economic Research (NBER), een onafhankelijk orgaan dat in 1920 werd opgericht, is de officiële recessiesurveillant. Het definieert een recessie als een "aanzienlijke afname van de economische activiteit die zich over de gehele economie uitstrekt en langer dan een paar maanden duurt". Verscheidene variabelen worden in aanmerking genomen, zoals: werkgelegenheid (zowel vestigingsenquêtes als enquêtes onder huishoudens), reële consumptieve bestedingen, reële verkoopcijfers van industrie en handel, industriële productie en reëel persoonlijk inkomen (exclusief overheidsoverdrachten zoals werkloosheidsverzekering). Verrassend genoeg baseert de NBER zich voor een groot deel niet op het BBP. Het wordt wel in aanmerking genomen. Maar het speelt een kleine rol bij de beoordeling van de realiteit van een recessie.

Daar zijn goede redenen voor. Het BBP wordt slechts per kwartaal bekendgemaakt. Het wordt nog jaren na de eerste publicatie grondig herzien. Het kan ook worden vertekend door een aantal sectoren. De kwestie van de herzieningen is nu eigenlijk pertinent. Veel economen denken dat het BBP van de VS in het eerste kwartaal uiteindelijk positief zal worden herzien (dit is logisch op basis van de gegevens over het bruto binnenlands inkomen - dat kan worden beschouwd als een schatting aan de inkomenszijde, terwijl het BBP een schatting is aan de productiezijde). Verwacht wordt dat de particuliere binnenlandse eindvraag (die staat voor consumptie + bedrijfsinvesteringen in vaste activa + woningen) vooral opwaarts zal worden herzien. Bij Saxo Bank geven wij de voorkeur aan deze metriek omdat deze meer samenhangt met de toekomstige BBP-groei. Als dit gebeurt, zal de drempel van "twee negatieve kwartalen" (die voor marktdeelnemers zo belangrijk is) zeker niet worden gehaald.

Nu, laten we een tweede vraag stellen: zitten we in een recessie?

Een kort antwoord: waarschijnlijk niet, afgaande op de belangrijkste indicatoren waarnaar het NBER en economen kijken.

Dit betekent niet dat de Verenigde Staten uit deze cyclus zullen komen zonder een recessie of een recessionette (term bedacht door de Amerikaanse econoom Diane Swonk om een gezonde inkrimping van de bbp-groei te omschrijven die de inflatie doet dalen) door te maken. Dit zal afhangen van verschillende factoren die we nu nog niet volledig kunnen inschatten, zoals de snelheid waarmee het monetaire beleid wordt verkrapt en het effect daarvan op de algemene economie of het effect van de aanhoudende Chinese stimuleringsmaatregelen op de wereldeconomie.

Er is nog veel onzekerheid en er zijn veel vertragingen, waardoor het moeilijk is om het tempo van de economie in de nabije toekomst te voorspellen.Op basis van de indicatoren waaraan de NBER de meeste aandacht besteedt (zie de lijst hieronder), kunnen wij het er echter allen over eens zijn dat de Verenigde Staten zich thans zeker niet in een recessie bevinden.

Al deze indicatoren stijgen nog steeds of hebben een vlakte bereikt. Maar er is geen sprake van een significante daling. Als wij naar meer real-time indicatoren kijken (de indicatoren van de NBER zijn meestal terugblikkend), ziet de economie er nog steeds goed uit, zij het vertragend. Vooral de toestand van de arbeidsmarkt stemt niet overeen met een economie in recessie. In juni hadden de Verenigde Staten 98% van de banen die tijdens de pandemie verloren waren gegaan, teruggewonnen, en alle banen in de particuliere sector die aan het begin van de uitbraak verloren waren gegaan, zijn teruggewonnen. De werkloosheid is in 2022 op een historisch dieptepunt gebleven. De werkloosheidsclaims zijn iets gestegen. Maar dit kan gedeeltelijk worden verklaard door seizoensinvloeden. Het aantal vacatures is licht gedaald. Maar ze zijn nog steeds zeer hoog. Natuurlijk zijn er scheuren in het fundament van het herstel aan het ontstaan. Niemand kan dat ontkennen (zie onze analyse over de risico's van de Amerikaanse huizenmarkt, Housing IS the business cycle, 23 juni).

Er is ook veel ruis in de gegevens als gevolg van het pandemie-effect, waardoor het ook moeilijker is dan gewoonlijk om de economie te lezen. Toch zijn dit volgens ons geen tekenen van een recessie-economie. Daarom moeten we de cijfers van vandaag zeker niet te veel interpreteren. Zij zijn volatiel en sterk aan herziening onderhevig.