De zin en onzin van optiebeleggen

Opties in een notendop

Beleggen in opties (we bedoelen opties op aandelen) is vooral in Nederland heel erg populair. Het is ook geen verassing dat het handelen in opties populair is in Nederland want het is daar uitgevonden zo denken veel historici. Verhalen gaan dat rond middeleeuwen in de VOC-tijd de opties in Amsterdam voor het eerst werden verhandeld.

Maar andere verhalen stellen dat de optiehandel al eerder was uitgevonden. In 1973 werd in Chicago de eerste optiebeurs ter wereld opgericht, de CBOE: Chicago Board Options Exchange. Desalniettemin is in Amsterdam al jaren een grote optiehandel aanwezig. Op 4 april 1978 werd in Amsterdam de European Options Exchange in de Beurs van Berlage opgericht. Voor beleggers die in Amerika gebivakkeerd zijn bieden wij de Amerikaanse website Valuespectrum.com met optieinformatie aan. De optiebeurs ging in 1997 samen verder met de effectenbeurs en vormde samen tot Amsterdam Exchanges. Het jaar er op volgde de verhuizing naar de veel grotere beurszaal op Beursplein 5, die net daarvoor beschikbaar kwam vanwege de volledige automatisering van de effectenhandel.

Eind 2002 stapte ze definitief over van vloerhandel met druk gebarende handelaren in felgekleurde jasjes naar de stilte van beeldschermenhandel. Bekende optiebeleggers zijn onder andere Bertrand Sluys, Edward Thorp en Andy Krieger. We bespreken in dit artikel in het kort een introductie over opties.

Aandelenopties alleen op de grootste aandelen

De optiewereld is een wereld opzich en wordt gekenmerkt door een gigantische hoeveelheid aan complex jargon, aparte symbolen (bijvoorbeeld de Grieken), rituelen en andere merkwaardigheden. We proberen dit allemaal in dit artikel te vermijden en willen het zo simpel mogelijk uitleggen. Enerzijds zien en horen we erg veel over aandelen maar anderzijds zijn opties maar op een beperkt aantal aandelen beschikbaar.

Het zijn meestal alleen maar de aandelen van de hoofdindices zoals de FTSE 100, AEX en de DAX30 die opties hebben. Naast de aandelen van de hoofdindices hebben ook vaak aandelen van de midkapindices aandelen uitstaan maar dit is echter bijna nooit voor allen. Maar de kleinere aandelen (de small- en microcaps) hebben eigenlijk nooit opties uitstaan. De reden hiervoor is dat opties alleen aangeboden kunnen worden door de optiehuizen indien de liquiditeit van de aandelen voldoende is.

Hoe werken opties?

Met aandelenopties bedoelen we rechten om een aandeel te mogen kopen (in het geval van een calloptie) en om te mogen verkopen bij een putoptie. Dit zijn uiteraard omgekeerde zaken: als de beurskoers van een aandeel omhoog gaat dan worden callopties meer waard en vice versa. Putopties worden meer waard als de beurskoers van het aandeel omlaag gaat.

Dit is natuurlijk een hele eenvoudige conclusie want we moeten ook rekening houden met looptijden, uitoefenprijzen, volatiliteit en rentestanden. Aandelenopties werden oorspronkelijk geïntroduceerd om meer ruimte te hebben voor zowel de koper als verkoper van een product, bijvoorbeeld een aandeel. Voor de aanwezigheid van opties moest je vroeger altijd de aandelen in bezit hebben om er van te kunnen profiteren.

Met opties is dat echter niet nodig, dit zijn namelijk zogenaamde afgeleide producten. Hiermee bedoelen we dat de waarde van een optie afhangt is van de onderliggende waarde.

Hoe werken callopties

We leggen in het kort uit wat callopties zijn. Een calloptie is het recht om een aandeel te mogen aankopen op een vooraf afgestelde datum en koers. Deze 2 zaken staan dus vast: de uitoefenprijs en de datum.

Mocht u denken dat een aandeel in waarde omhoog zal gaan dan kunt u natuurlijk het aandeel kopen. Stel dat het aandeel 10 procent stijgt dan heeft u dus 10 procent winst. Dit had meer kunnen zijn in het geval u een calloptie had gekocht. In het geval dat het aandeel IBM nu op 30 euro verhandeld wordt dan zou u bijvoorbeeld calloptie met uitoefenprijs 31 euro met een looptijd van 3 maanden kunnen kopen voor bijvoorbeeld 20 cent. U betaalt in dit geval voor 1 optie 20 euro want 1 optie heeft betrekking op 100 aandelen.

U heeft met deze calloptie het recht om het aandeel IBM over 3 maanden of eerder op 31 euro te kopen. Ook in het geval de beurskoers van het aandeel IBM op bijvoorbeeld 40 euro zou staan. Wanneer u die 100 aandelen IBM op 30 euro had gekocht was u dus bij de aanschaf direct 3000 euro kwijt (100 x 30 euro).

Op een koers van 40 euro heeft de aandelenkoper een winst van 100 euro (100 x 10 euro). Het rendement is in dit geval een enorme 33 procent: 1000 euro winst / totale aanschaf van 3000 euro.

De moneyness van opties

Er zijn 3 categorieën om aan te geven of aandelen onder of boven hun intrinsieke waarde liggen. Dit zijn:

In the money: bij callopties uitoefenkoers onder de beurskoers, bij putopties uitoefenprijs onder de beurskoers

At the money: bij zowel calls en puts uitoefenprijs vrijwel gelijk aan beurskoers

Out of the money: bij callopties uitoefenprijs boven de beurskoers, bij putopties uitoefenprijs onder de beurskoers.

De kracht van de hefboomwerking

De koper van de calloptie heeft echter een heel wat forser rendement. Zijn/haar inleg was fors lager en bedroeg immers maar 20 euro (100 x 20 cent). De waarde op de expiratiedatum is 40 euro.

Als we hier de uitoefenprijs van 31 euro afhalen dan is er een intrinsieke waarde van 9 euro. Die geïnvesteerde 20 cent is dan maar liefst 9 euro waard. Kortom een rendement van maar liefst 4400 procent en dit bij een veel lagere investering: 20 euro voor de calloptie versus 3000 euro voor de 100 aandelen. Dit is natuurlijk een mega verschil hetgeen verklaart wordt door de hefboom.

Als u aandelen koopt, dan betaalt u de volledige waarde van een aandeel. In dit geval dus die 30 euro per aandeel. Als u een optie koopt dan stapt u als het ware op een veel hoger niveau in het aandeel en bent u niet de volle mep kwijt. Natuurlijk is dit erg rooskleurig maar ook bieden callopties voldoende risico’s.

Wat zijn putopties

Putopties zijn de inverse van callopties. Waar een calloptie ("call" komt van het kunnen oproepen van een aandeel) het recht is om te kopen is een putoptie het recht om een aandeel te mogen verkopen (het "put" komt van "to put a stock away"). Dit is natuurlijk alleen interessant wanneer u denkt dat een aandeel of index omlaag zal gaan.

We kijken weer naar het aandeel IBM dat nu op 30 euro noteert. We gaan er vanuit dat het aandeel op korte termijn (fors) zal dalen. We kunnen dan de putoptie 29 euro kopen voor bijvoorbeeld 20 cent. U zult begrijpen dat afgezien van de looptijd deze putoptie weinig waarde heeft.

Want het aandeel is op de beurs 30 euro waard, dan is het recht om het aandeel op een euro lager te mogen verkopen natuurlijk weinig waard (lees: eigenlijk niets). En stel dat het aandeel naar bijvoorbeeld 31 euro stijgt dan wordt het recht om het aandeel op die 29 euro te verkopen natuurlijk nog minder waard. U ziet het al, de waarde van opties is heel erg afhankelijk van de ontwikkeling van de onderliggende waarde. Stel nu dat het aandeel IBM van 30 euro naar 26 euro daalt.

Dan is het recht om het aandeel te mogen verkopen via de putoptie op 29 euro dus wel heel veel geld waard; immers 29 minus 26 euro = 3 euro. In het geval wanneer u op 20 cent was ingestapt dan heeft u dus een gigantisch rendement van maar liefst 1500 procent gemaakt.

Risico's van opties

De rendementen die u met aandelenopties kunt behandelen zijn astronomisch. Desalniettemin raden wij absoluut niet aan om hier grote posities in te nemen. Het gros van de opties expireert zonder waarde want beleggers zijn vaak veel te negatief maar ook positief over aandelen.

In de praktijk zien we echter dat veel aandelen toch vrij rustig op en neer kabbelen waardoor de opties die out of the money liggen naar 0 euro gaan (lees: dus waardeloos aflopen). Dit meldde Bertrand Sluys, een beroemde hedgefondsmanager in Brussel ons eens. Het beleggen in opties is dan ook een leuk extraatje voor de belegger om mee bezig te zijn maar het moet absoluut geen overhand in uw portefeuille krijgen. Het niet kopen maar schrijven van aandelen echter in onze ogen wel een hele interessante strategie.

Dit geldt voor zowel gedekte callopties als putopties. In volgende bijdragen gaan wij hier dieper op in.

Looptijden van opties

De looptijd van een optie is een van de meest invloedrijke variabelen op de onderliggende optieprijs. Dit is logisch te verklaren want het gaat vooral om kansberekening. Stel dat een wedstrijd net begonnen is en het staat 0-0 dan is de kans natuurlijk relatief groot om te winnen (bij gelijkwaardige teams).

Als er nog 2 minuten te spelen is dan is die kans natuurlijk fors minder. Dito geldt ook voor de kansen dat aandelenopties in the money komen. Hoe langer de looptijd hoe hoger de koers van een optie is.

In het geval dat de looptijd van een optie nog maar heel beperkt is zien we de waarde ervan vaak zienderogen instorten. Het naderen van de expiratiedatum wordt ook wel het naderen van het ravijn genoemd omdat er dan nog amper tijd is dat de optie in the money kan komen.

Volatiliteit

De bewegelijkheid van een aandeel noemen we de volatiliteit. Aandelen die bewegelijker zijn hebben logischerwijs meer kans om in the money te komen.

Denkt u bijvoorbeeld aan technologieaandelen waarvan beleggers doorgaans hoge verwachtingen hebben. Beleggers betalen relatief meer voor deze opties omdat deze wat meer op en neer bewegen. De meer saaiere aandelen zoals die van uitgevers hebben heel wat minder bewegelijkheid en dus hebben de opties op deze aandelen ook heel wat minder volatiliteitspremie.

De uitleg hier boven is maar een hele beknopte introductie uitleg over de werking van opties. Mocht u willen gaan starten met het beleggen in opties dan raden wij u met klem aan om u verder te verdiepen middels de diverse andere artikelen op onze website.